Âşık Paşazade Anadolu Selçukluları devrinde Anadolu’daki sosyal zümrelerden birinin de kendi tabiriyle “Bacıyân-ı Rûm” yani Anadolu Bacıları olduğunu haber verdikten sonra Hacı Bektaş’ın Bacılara yakınlığından ve bu Bacıların liderlerinden olduğu anlaşılan “Kadıncık Ana”ya bağlılığından da söz etmektedir. Bu cümleden sonra Hacı Bektaş’ın gizli ilim ve kerametlerini Kadıncık Ana’ya gösterdiğini, nesi varsa ona emanet ettiğini bildirmektedir. Abdal Musa ile de ilgisi olduğunu belirttiği Kadıncık Ana’nın Hacı Beklaş’ın ölümünden sonra mezarını yaptırdığını da yazmaktadır.

Hacı Bektaş-ı Veli’nin Menâkıb-name’si olan “Velâyet-name”de de bu Bacının adı “Fatma Bacı”, “Fatma Ana”, “Kadıncık Ana” ve “Kadıncık” olarak sık sık geçmiştir. Velâyet-name’de Fatma Bacı veya Kadıncık Ana hakkında Âşık Paşazade’nin söyledikleri aynen bulunmaktadır. Fazla olarak şu bilgiler de mevcuttur. Fatma Bacı erenler ve dervişlerin saygı gösterdiği, Hacı Bektaş-ı Veli’nin sık sık ziyaret ettiği ve saygı duyduğu yaşlı bir kadındır. Bu yüzden de kendisine Kadın Ana dendiği muhakkaktır. Bu yaşlı Ana’nın erenler meclisine girdiği, bazen erenlere sofra düzdüğü, misafirleri ağırladığı, Sivrihisarlı Nureddin’in kızı olup, bilahare Sulucakaraöyük’e (Hacıbektaş) yerleştiği, babasından kalan servetini erenler yolunda harcadığı, fakir düşüncede Hacı Bektaş*ı Veli’nin kendisine para ve mal verdiği, sonradan İdris adında biriyle evlenerek bu evlilikten yedi oğlunun dünyaya geldiği anlatılmakladır. Ayrıca Manzum “Velâyet-name”de Kırşehir Emiri Nureddin Caca ile siyasî mücadelesi de mahiyeti açıklanmaksızın hikâye edilmektedir.

Irene Melikoff‘un araştırmalarına göre Kadıncık Ana’nın Bektaşi tarikatına katkıları büyük olmuştur, Hacı Bektaş-ı Veli’den birebir eğitim almış onun bilgisini ve hikmetini öğrenmiş, erenler meclisinde birçok erkekten önce gelen biridir. Hacı Bektaş-ı Veli öldükten sonra mezarını yaptıran, onun postuna oturup yolu devam ettiren hatta Abdal Musa’yı yetiştiren yine Kadıncık Ana’dır. Melikoff bu durumu şöyle özetler; “bu Bektaşilerin liderinin bir kadın olduğu anlamına gelir.”

Kadıncık Ana’nın Hacı Bektaş-ı Veli ile ilişkisi olduğu, hatta Hacı Bektaş-ı Veli’nin yüzünü yıkadığı suyu içtiği için ondan hamile kaldığına dair efsaneler ve söylentiler vardır. Hacı Bektaş-ı Veli’ye “Kadıncık Ana eşiniz midir?” diye sorulduğunda “Kadıncık eşim değil, eşitimdir” yanıtını vermiştir.

Kadıncık Ana’nın ölüm tarihi tam olarak bilinmemekle birlikte, Hacı Bektaş-ı Veli’nin mezarını yaptırdığı düşünülürse 1271’den sonra bir tarih olmalıdır.

Bugün Kadıncık Ana’nın yaşadığı ev Hacıbektaş’ta bulunmaktadır. Hacıbektaş’a yolunuz düştüğünde Kadıncık Ana’yı da ziyaret etmeyi unutmayın.

Görsel: Bacıyan-ı Rum (100 x 100 Yağlı Boya, Esin Ener)
http://divarist.blogspot.com/2017/03/baciyan-i-rum.html